Ένα από τα πιο σημαντικά κεφάλαια που πρέπει να γνωρίζει ο κάθε αξιωματικός Γέφυρας είναι η λειτουργία των μέσων επικοινωνίας, όπως έλεγε και ένας πρώην καθηγητής μου, τι το θες να έχεις τα πιο τέλεια τεχνολογικά όργανα, αλλά να μην γνωρίζεις την πλήρη λειτουργία τους. Παρακάτω θα δούμε πως γίνετε η διάδοση ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων από συσκευές που υπάρχουν πάνω στο πλοίο.
Πολύ χαµηλές συχνότητες VLF
Τα ραδιοκύµατα των πολύ χαµηλών συχνοτήτων VLF (Very Low Frequency) (από 10 έως 30 kHz), διαδίδονται στο στρώµα της ατµόσφαιρας που περιέχεται µεταξύ της γήινης επιφάνειας και της ιονόσφαιρας. Τα κύµατα αυτά συνήθως διαδίδονται µε τη µορφή κύµατος επιφάνειας σε πολύ µεγάλες αποστάσεις που φθάνουν τα 8000 ν.µ.. Τα ουράνια κύµατα VLF προέρχονται από ανάκλαση στο κάτω στρώµα της ιονόσφαιρας, κατά την οποία δεν υφίστανται σηµαντική απώλεια ενέργειας, ενώ κατά την αµέσως µετά ανάκλασή τους στη γήινη επιφάνεια, ιδιαίτερα στην ξηρά, υφίστανται σηµαντική απορρόφηση.
Χαµηλές συχνότητες LF
Τα ραδιοκύµατα των χαµηλών συχνοτήτων LF (Low Frequency) (30 έως 300 kHz) κατά τη διάδοσή τους στην ατµόσφαιρα υφίστανται µεγαλύτερες απώλειες από τα κύµατα VLF, το φαινόµενο της περιθλάσεως είναι λιγότερο έντονο και η ανάκλασή τους στην ιονόσφαιρα συνοδεύεται από µεγαλύτερες απώλειες. Τα ραδιοκύµατα LF διαδίδονται τόσο µε κύµατα εδάφους, όσο και µε ουράνια. Η εµβέλεια των κυµάτων εδάφους φθάνει τα 1000 περίπου χιλιόµετρα, ενώ τα ουράνια διαδίδονται σε πολύ µεγάλες
αποστάσεις, µέσω διαδοχικών ανακλάσεων στην ιονόσφαιρα και την επιφάνεια της Γης.
Μεσαίες συχνότητες MF
Τα ραδιοκύµατα αυτά διαδίδονται τόσο µε κύµατα εδάφους, όσο και µε ουράνια. Κατά τη διάρκεια της ηµέρας τα ραδιοκύµατα µεσαίων συχνοτήτων διαδίδονται σχεδόν αποκλειστικά µε κύµατα εδάφους, γιατί τα ουράνια κύµατα απορροφούνται από το ιονοσφαιρικό στρώµα D. Διάδοση µε ουράνια κύµατα κατά τη διάρκεια της ηµέρας παρατηρείται µόνο στο κάτω όριο της ζώνης των µεσαίων συχνοτήτων MF (Medium Frequency). Η απορρόφηση των ραδιοκυµάτων MF από την ιονόσφαιρα αυξάνει µε την αύξη-
ση της συχνότητας και γίνεται µέγιστη στη συχνότητα των 1400 kHz. Η εµβέλεια των κυµάτων εδάφους για εκποµπή από ποµπό ισχύος 1 kWatt είναι 400 ν.µ. περίπου για το κάτω τµήµα της ζώνης των µεσαίων συχνοτήτων και 15 ν.µ. περίπου για το πάνω τµήµα της ζώνης αυτής. Κατά τη διάρκεια της νύκτας τα ραδιοκύµατα µεσαίων συχνοτήτων διαδίδονται και µε ουράνια
κύµατα, τα οποία µε διαδοχικές ανακλάσεις στην ιονόσφαιρα και τη γήινη επιφάνεια µπορούν να δια- δοθούν σε αποστάσεις µέχρι 8000 ν.µ. Τα ουράνια κύµατα των µεσαίων συχνοτήτων λαµβάνονται σε αποστάσεις µεγαλύτερες από 500 ν.µ. περίπου από το σταθµό εκποµπής.
Υψηλές συχνότητες HF
Όσο αυξάνει η συχνότητα, τα ραδιοκύµατα υφίστανται µικρότερη διάθλαση και η διάδοσή τους τείνει να γίνει ευθύγραµµη. Στην περίπτωση των ραδιοκυµάτων υψηλών συχνοτήτων HF (High Frequency) (3 ΜΗz έως 30 ΜΗz), η εµβέλεια των κυµάτων εδάφους φθάνει τα 100 ν.µ. περίπου (αυξανόµενη µε το ύψος της κεραίας εκποµπής), ενώ τα ουράνια κύµατα διαδίδονται µε διαδοχικές ανακλάσεις σε πολύ µεγαλύτερες αποστάσεις.
Οι υψηλές συχνότητες χρησιµοποιούνται κατά κύριο λόγο για τις επικοινωνίες µεταξύ πλοίων και πλοίων-σταθµών ξηράς.
Πολύ υψηλές συχνότητες VHF
Τα ραδιοκύµατα πολύ υψηλών συχνοτήτων VHF (Very High Frequency) (30 ΜΗz έως 300 ΜΗz), που ονοµάζονται και υπερβραχέα, διαδίδονται σχεδόν ευθύγραµµα και η εµβέλειά τους είναι περίπου 34% µεγαλύτερη από τον οπτικό ορίζοντα. Ουράνια κύµατα πολύ υψηλών συχνοτήτων εµφανίζονται σπάνια, γιατί συνήθως διασχίζουν την ιονόσφαιρα χωρίς ανάκλαση. Οι πολύ υψηλές συχνότητες VHF χρησιµοποιούνται κατά κύριο λόγο στις τηλεπικοινωνίες. Στις συχνότητες αυτές λειτουργούν ορισµένα ραδιοναυτιλιακά βοηθήµατα που χρησιµοποιούνται στην αεροναυτιλία.
Υπερυψηλές και εξαιρετικά υψηλές συχνότητες UHF
Τα ραδιοκύµατα των υπερυψηλών συχνοτήτων UHF (Ultra High Frequency) (300 ΜΗz έως 3000ΜΗz) και των εξαιρετικά υψηλών SHF (Super Frequency) (3 GHz έως 30 GHz), που ονοµάζονται και µικροκύµατα, διαδίδονται µόνο µε κύµα ευθύγραµµης διαδόσεως ή κύµα ανακλάσεως από τη γήινη επιφάνεια. Τα µικροκύµατα διασχίζουν την ιονόσφαιρα και κατευθύνονται προς το διάστηµα ανεξάρτητα από τη γωνία προσπτώσεως.
Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο ΝΗΟ ΠΑΛΛΗΚΑΡΗ, ΚΑΤΣΟΥΛΗ & ΔΑΛΑΚΛΗ
